17.5.10

La Grizaj Pumoj, ajmara rakonto


Hodiaŭ, 2010, ankoraŭ ekzistas la tre malabunda pumo de la andoj. Mi tradukis unu rakonto en kie tiuj belaj bestoj eksplikas la nomo de la plej granda lago de la andoj: la lago Titikako, partroprenita inter Peruo kaj Bolivio, estas en 3800 metrojn sur la mara nivelo.









LA GRIZAJ PUMOJ


La avo diras al sia nepino:


- Vi Vidu tiun lagon, grandan kaj bluan, filinjo... La lago Titikako. En la profunda parto estas las grizaj pumoj.


-Kiuj pumoj, avo?- demandis multe scivola la knabino.


- La grizaj pumoj... tio estas la signifo de la vorto 'Titikako' en nia ajmara linkvo. Ĝi estas historio olda, tre olda...


Fore sonis tre bela kaj malfeliĉa melodio de zamponio (fluto de pan, en la andoj)kaj la tremo de la vento sur la ondumoj de la lago. La avo rakontis al ŝi ke Apu Ĥuliana Aŭki kreis mondon, teron, ĉielon, bestojn kaj genton. Kiam li finis la kreadon, la Apu Ĥuliana Aŭki iris lodĝi a la neĝa montoj kaj diris con povega voĉo: "Vi estu feliĉajn. Vi vivu trankvilen en tiu paradizo kiu mi donas al vi".


En tiuj tempoj, ne ekzistis la lago, sed unu tre bela ebenaĵo. Ne estis bataloj nek envio inter la popolo. La ununura komando de la Apu Ĥuliana Aŭki estis ne supriri al la sankta monto, kie li lodĝis.


Do la homo diriĝis: "Kial ni ne supriros?. Ni volas esti povega kiel li".


Tiel, ili malobeis al la Apu Ĥuliana Aŭki. Sed kiam ili estis supriranta, ili aŭskultis terura muĝo.


Tre ĉagrana la avo murmuris al sia napino:


- La Apu Ĥuliana Aŭki faris eliri de la kavernoj multaj grizaj pumoj kiuj voris multajn gentojn. Preskaŭ ĉiuj mortiĝis. Poste, la patro Suno, la 'Tata Inti', vidanta la aĉa buĉo, ploris malĝoje dum kvardek tagoj kaj kaverdek noktoj. La larmoj de la Suno faris iom post iom unu grandan lagunon, poste unu grandan lagon en kie tutan pumoj dronĝis. La malmultaj gentoj savita, diris: 'kaka titinkaŭa' ( Ĉi tie estas la grizaj pumoj, en ajmara linkvo).


La knabino demandis:


- Tiel naskis la lago, avo?


- Kaj tiel renaskis nia popolo, la granda ajmara nacio, danko al nia patro Suno, nia 'Tata Inti' kay benita per nia Patrino Tero, la Paĉamama. Pro tio ni preĝas niaj preĝoj a la Tata Inti, al la grava Ŭirakoĉa, al nia patrino Paĉamama.




No comments: